Cột cờ Nam Định - chứng nhân lịch sử quan trọng của người Thành Nam

Đối với người dân Thành Nam, hình ảnh cột cờ Nam Định đã trở thành một biểu tượng quen thuộc gắn liền với cuộc sống của người dân nơi đây. Được xây dựng vào đầu thế kỷ XIX, trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, cột cờ Thành Nam vẫn hiên ngang, sừng sững trên nền trời xanh. Hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng tung bay phấp phới trên nóc như 1 biểu tượng hào khí anh hùng dân tộc.

Ghé thăm di tích này, du khách không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp trầm mặc, trang nghiêm, cổ kính của cột cờ mà bạn sẽ cảm nhận được nét đẹp thanh tịnh, hòa nhã đan xen cùng với những bậc đá rêu phong theo vết tích thăng trầm của thời gian.

Cột cờ Thành Nam

Xác định tọa độ cột cờ Nam Định

Địa chỉ: Nằm trên đường Tô Hiệu - Phường Ngô Quyền - TP Nam Định

Cột cờ Nam Định (cột cờ Thành Nam) còn có tên gọi khác là Kỳ đài Thành Nam. Đây là 1 trong 4 cột cờ được xây dựng vào đầu thời nhà Nguyễn gồm: Kỳ đài Kinh thành Huế (1807); Kỳ đài Hà Nội (1812); Kỳ đài Thành Bắc Ninh (1838). Kỳ đài này nằm ở phía Nam nội thành, trước điện Kính Thiên nay là chùa Vọng Cung. 

Về Nam Định, đi trên đường Tô Hiệu - Ngô Quyền du khách sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp hiên ngang của kỳ đài Thành Nam - một công trình kiến trúc cổ kính có giá trị lịch sử, văn hóa to lớn. Và đây cũng là biểu tượng khơi dậy lòng yêu quê hương, đất nước và niềm tự hào về chủ quyền dân tộc.

Cột cờ Thành Nam và dấu ấn lịch sử

Theo nhiều nguồn tham khảo thì kỳ đài Thành Nam được xây dựng cùng thời với cột cờ Hà Nội vào những năm 1812; năm Gia Long thứ 11 ở phía Nam nội thành, cách Vọng Cung tầm 100m. Qua nhiều lần trùng tu, năm 1843, cột cờ Thành Nam mới được hoàn thành xong.

Cột cờ ở thành phố Nam Định gắn liền với nhiều dấu mốc lịch sử quan trọng:

- Ngày 27/03/1883: Tàu chiến của Pháp từ sông Đào bắn phá vào trong Thành. Tại cột cờ, ở độ cao 11m về phía Nam vẫn còn 1 vết đạn cắm sau vào 4cm, đường kính 6cm. Trong thời kỳ hoạt động bí mật, nhiều cán bộ, Đảng viên vẫn lấy cột cờ để làm nơi liên lạc và sinh hoạt và bàn kế chỉ đạo phong trào. Năm 1967, Nam Định bị đình chỉ máy bay Mỹ đánh phá ác liệt. Đỉnh cột cờ chính là nơi tổ quan sát máy bay do đồng chí La Vĩnh Hào - tự vệ nhà máy Dệt chỉ huy làm nhiệm vụ viễn tiêu.

- Ngày 11-6-1972: máy bay Mỹ đã lao vào đánh phá thành phố Dệt. Vào lúc 10h 10 phút sáng, thực dân Mỹ đã bắn rocket và ném trúng vào khu vực cột cờ và làm sập toàn bộ công trình kiến trúc cổ kính này. Năm 1997, kỷ niệm 43 năm ngày giải phóng thành phố Nam Định thì cột cờ đã được phục dựng nguyên dạng.

Gần 2 thế kỷ đi qua, cột cờ Thành Nam đã chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử đổi thay của quê hương, đất nước. Đây là một công trình kiến trúc cổ có giá trị lịch sử và văn hóa và đây còn là biểu tượng khơi dậy lòng yêu quê hương, tổ quốc và ý thức tự hào trong quá trình bảo vệ quyền độc lập, chủ quyền, tự do của Tổ quốc.

Hàng năm, nơi đây đón hàng trăm đoàn khách về đây tham quan và tưởng nhớ Bà chúa cột cờ. Năm 1962, cột cờ Nam Định đã được Bộ văn hóa thông tin công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.

Check-in tại cột cờ

Cách đi đến cột cờ Nam Định

Để di chuyển đến cột cờ Thành Nam du khách có thể di chuyển bằng nhiều hình thức như đi bằng tàu hỏa, xe khách, xe limousine hoặc ô tô riêng, xe máy.

Từ Hà Nội, nếu du khách đi bằng xe khách sẽ mất phí từ 80.000k - 100.000k/vé; nếu đi tàu hỏa sẽ có vé dao động từ 81.000đ - 180.000đ/vé.

Lưu ý: Đối với du khách ở tỉnh thành xa như miền Nam thì lựa chọn đi tàu hỏa đến Nam Định hoặc đi máy bay ra Hà Nội rồi bắt xe khách về Nam Định là lựa chọn tối ưu nhất.

Khám phá kiến trúc kỳ đài Thành Nam

Cột cờ Nam Định khởi dựng năm Nhân Thân với niên hiệu Gia Long 11 (1812) đến năm Quý Mão - niên hiệu Thiệu Trị 3 (1843) thì hoàn thành. Cột cờ ngày nay gồm 3 phần chính: chân đế (phần bệ), thân cột (thân đài) và vọng canh (vọng lâu). Kỳ đài Thành Nam cao 23,84m; nằm ở phía nam Thành cổ, cách đình Vọng Cung 100m.

Toàn bộ cột cờ nằm trên 2 tầng bệ, cột hình vuông thu dần từ dưới lên. Tầng dưới cùng hình vuông mỗi cạnh dài 16,33m, cao 2,4m. Hai phía Đông và Tây của tầng 1 có 2 cầu thang xây bằng gạch 10 bậc dẫn lên tầng 2, mỗi cạnh dài 11,42m, cao 3,1m. Bốn mặt bệ đều xây lan can kiên cố, trổ 4 cửa.

Hình ảnh xưa của cột cờ

Sân cột cờ

Ngày xưa, sân cột cờ được xây thành sân hành lễ, hình vuông có lan can được bao quanh 4 cạnh. Phía Nam đặt 2 khẩu súng thần công; phía Đông có lư hương tưởng nhớ những liệt sĩ, anh hùng đã hy sinh trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp để bảo vệ Cột cờ - Thành cổ vào năm 1873 và 1883.

Sân cột cờ Nam Định

Chân đế cột cờ

Chân đế cột cờ gồm 2 bệ hình vuông; bệ trên thu nhỏ lại hơn so với bệ dưới. Xung quanh phía ngoài của 2 mặt bệ đều xây lan can để bảo đảm an toàn cho du khách. Bệ dưới mỗi cạnh dài 16,33m; cao 2,4m. Từ bệ dưới lên bệ trên đều được xây dựng bậc thang lên xuống. Bệ trên mỗi cạnh dài 11,42m; cao 3,1m. Bốn mặt bệ đều xây lan can và trổ bốn cửa.

Trên mặt bệ thứ 2, có cửa đi vào thân cột cờ. Trên khuôn cửa Đông có 2 chữ "Nghênh Húc". Khuôn cửa Nam có 2 chữ "Hướng Quang" hướng theo đức sáng. Cửa phía Nam còn bia đá khắc chữ Hán "Kỳ Đài" và "Thiệu trị tam niên phụng tạo". Dưới bệ còn có đền thờ Bà chúa Cột cờ - giám thương công chúa Nguyễn Thị Trinh liệt nữ hy sinh trong trận quân xâm lược Pháp chiếm đánh thành Nam Định vào 11/12/1873.

Chân đế cột cờ

Thân cột cờ

Thân cột cờ vào 12,65m thu nhỏ dần về phía trên với 2 phần: phần dưới xây hình trụ bát giác mỗi cạnh 2,2m, phần trên xây hình tròn với đường kính đáy là 3,25m. Trong thân cột cờ có cầu thang xoáy tròn ốc gồm 54 bậc đi lên vọng canh, được chiếu sáng bằng 32 ô cửa sổ hình hoa thị của 8 mặt thân cột cờ.

Phần vọng canh xây hình trụ tòn có xây lan can, 4 cửa vòm và 8 ô cửa sổ nhỏ. Từ mặt vọng canh có thang sắt nhỏ dẫn lên đỉnh cột cờ. Trên đỉnh cột cờ du khách có thể phóng tầm mắt ra xa để ngắm cảnh vùng núi, sông nước, cánh đồng của Nam Định và 3 tỉnh Thái Bình, Ninh Bình, Hà Nam.

Thân cột cờ

Chất liệu gạch nung

Cột cờ Nam Định xây dựng từ chất liệu gạch nung già, màu đỏ thẫm với kích cỡ là 0,3m x 0,15m x 0,07m. Những góc vuông của 2 thầng bệ xây bằng 1 loại gạch chuyên đầu vát 450, còn các góc 1200 của thân cột trụ bát giác được xây bằng gạch riêng. Gạch lát nền kích thước là 0,28m x 0,28m x 0,07m có màu đen.

Cột cờ làm từ chất liệu gạch nung

Lưu ý khi tham quan cột cờ Thành Nam

Khi tham quan kỳ đài Nam Định du khách có thể lưu ý tới một số vấn đề dưới đây:

• Bạn cần chú ý đến việc phục trang cũng như ăn mặc chỉnh tề. Nên mang giày thể thao hoặc giày bệt thay vì đi giày cao gót để di chuyển dễ dàng, thuận tiện hơn.
• Khi tham quan kỳ đài Thành Nam, hãy nhớ tuân thủ các nội quy chung của di tích, tránh chạm tay vào hiện vật, tôn trọng các tài sản chung, đi nhẹ nói khẽ, không vứt rác bừa bãi.
• Khi di chuyển lên bậc thang phải hết sức cẩn thận; đặc biệt với gia đình nào dẫn trẻ nhỏ theo cùng cần lưu ý vì những ngày mưa, trời nồm bậc thang bị ẩm mốc dễ bị trơn trượt.

Trải qua 200 năm, cột cờ Nam Định đã chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử cũng như sự thay đổi của mảnh đất Thành Nam. Và nếu một lần ghé thăm Nam Định đừng quên ghé thăm công trình kiến trúc lịch sử này nhé để hiểu rõ hơn những chiến công oanh liệt hào hùng của dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược và bảo vệ Tổ quốc.

Nguyễn Chiên (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet