Tìm hiểu nét đẹp kiến trúc của chùa Đại Bi Bắc Ninh

Một trong những ngôi chùa nổi tiếng nhất nhì xứ Kinh Bắc là chùa Đại Bi Bắc Ninh. Đây là ngôi chùa ngoài thờ Phật thì còn là nơi thờ Tam Tổ Huyền Quang. Do đó, tới đây tham quan, vãn cảnh, du khách sẽ được tìm hiểu rất nhiều điều thú vị về nét đẹp Phật giáo cũng như kiến trúc đặc sắc của chùa.

Tìm hiểu về lịch sử hình thành của chùa Đại Bi Bắc Ninh

Chùa Đại Bi nằm ở thôn Vạn Tỵ của xã Thái Bảo, huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh. Đây là ngôi chùa nằm ở ngay gần bờ nam sông Đuống. Chùa còn có tên gọi khác là chùa Tẩy hay chùa Tổ.

Ngôi chùa này được xây dựng vào năm Qúy Mão khi trúc lâm đệ tam tổ Huyền Quang - một nhà sư, nhà thơ lớn đời Trần trong một lần về thăm cha mẹ đã xây dựng nên. Ý nghĩa tên chùa Đại Bi Bắc Ninh đó chính là đức Phật đại từ đại bi đã đưa đường chỉ lối để cha mẹ hướng tới đạo Phật. Cũng chính từ đó, ngôi chùa này có tên gọi là Đại Bi.

Vẻ đẹp kiến trúc độc đáo của chùa Đại Bi tại Gia Bình

Khám phá nét đẹp kiến trúc đặc sắc của chùa Đại Bi

Trải qua bao nhiêu năm xây dựng, chùa Đại Bi Bắc Ninh đã được tu bổ và tôn tạo nhiều lần vào thời nhà Lê và nhà Nguyễn. Tuy nhiên dù đã được tu sửa nhưng chùa vẫn giữ được nét đẹp kiến trúc như thuở ban đầu. Chính vì vậy, nơi đây đã trở thành điểm đến tâm linh nổi tiếng của tỉnh Bắc Ninh. Có rất nhiều du khách khi có dịp đi du lịch Bắc Ninh đều ghé thăm chùa để thắp hương và vãn cảnh. Cảm giác khi đặt chân tới chùa là sự yên tĩnh và thanh tịnh. Chính điều này đã giúp cho tâm hồn những người ghé thăm chùa được nhẹ nhàng và thư thái hơn.

Chùa Đại Bi gây ấn tượng với du khách bởi thiết kế kiến trúc độc đáo và đặc sắc. Khuôn viên bên trong chùa được chia làm các khu vực đó là khu tam bảo, khu tiền đường, hậu cung và khu đền thờ Tổ. 

Chùa Đại Bi đã được tu sửa và tôn tạo nhiều lần

Khu Tam bảo được thiết kế theo kiểu kiến trúc chuôi vồ và hướng ra vị trí đê sông Đuống. Từ thời nhà Nguyễn, chùa Đại Bi đã được trùng tu và tôn tạo nhưng cho tới nay khu Tam bảo vẫn được bảo tồn nguyên vẹn.

Đi vào sâu bên trong là khu tiền đường với thiết kế 5 gian 2 chái và 4 mái với thiết kế đao cong. Phần bờ nóc có khắc 3 chữ “Đại Bi tự” như ý nghĩa và tên gọi của chùa. Không gian phía trước ở cả 5 gian đều mở cửa bước bàn. Điểm nhấn cho khu tiền đường chính là bộ khung được làm từ gỗ lim - một trong những loại gỗ quý rất đẹp và bền chắc. Khung cột ngang và dọc được thiết kế với 4 hàng cột dọc và 8 hàng cột ngang.

Không gian bên ngoài chùa

Tại khu tiền đường được làm theo “lối con chồng giá chiêng”. Các con chồng tại đây được chạm khắc rất tỉ mỉ và tinh tế. Chúng được trang trí bởi những hoa văn cách điệu đẹp mắt. Chính điều đó đã tạo nên nét đẹp độc đáo cho chùa Đại Bi Bắc Ninh. 

Ảnh:@611mslife

Tiếp nối khu tiền đường là khu thượng điện với các gian thờ Hộ pháp, Thánh Hiền và Đức Ông. Đây cũng là kiểu thiết kế chung mà các chùa tại Bắc Ninh như chùa Dâu, chùa Bút Tháp thường hay thiết kế như vậy. 

Khu hậu cung là nơi tiếp nối tiền đường và được thiết kế để đặt tượng thờ nên các kệ gạch tại đây được dựng theo chiều từ cao xuống thấp và từ trong ra ngoài để đảm bảo mang lại lối kiến trúc đồng nhất cho khuôn viên của chùa.

Tại chùa Đại Bi có rất nhiều pho tượng lớn nhỏ khác nhau. Trong đó đa phần đều là các tượng từ thời Nguyễn để lại. Chỉ có một số pho tượng mới do người dân công đức và tạc nên. 

Khuông viên bên ngoài chùa rất yên tĩnh và thanh tịnh

Nằm ở khu vực bên phải tam bảo là khu đền thờ Tổ. Đây là nơi thờ tự vị tổ sư Thiền phái Trúc Lâm với kết cấu kiểu chuôi vồ. Gian đền thờ Tổ có 1 gian hậu cung và 3 gian tiền đền. Trên các cột của gian thờ có khắc một số dòng chữ Hán với đầy đủ tên tuổi của những người đã góp phần tu bổ đền. Khu hậu cung có đặt một khám thờ được chạm trổ tỉ mỉ và sơn son thếp vàng nên nhìn từ xa khám thờ trông rất lộng lẫy và uy nghiêm. Trong khám thờ này có tượng Phật hoàng Trần Nhân Tôn và tượng Pháp Loa nằm ở phía bên phải. Bên trái là tượng Huyền Quang huyền bí. Tất cả các bức tượng này đều được tạc trong cùng một tư thế đó là ngồi thiền. Khuôn mặt khắc họa của mỗi bức tượng đều toát lên vẻ anh minh, thanh tú. Khu vực phía trước là nơi trưng dụng để đặt bức cửa võng với đủ mọi đề tài như tứ linh, tứ quý, án gian và các đồ thờ tự.

Nơi thờ tự bên ngoài khuôn viên chùa

Khu phía sau nhà Tổ tại chùa Đại Bi Bắc Ninh là nhà khách và nơi ở của các nhà sư, nhà mẫu. Sau đó là khu nhà bia là nơi ghi chép tiểu sử, thân thế và sự nghiệp của tam tổ Huyền Quang. Sau cùng là ngôi đình mới xây do người dân nơi đây dựng nên. Đây cũng chính là nơi thờ tự vị thành hoàng làng đã có công dẹp loạn từ thời Hùng Vương thứ 18.

Hiện nay, chùa Đại Bi còn là nơi bảo tồn rất nhiều cổ vật và tài liệu quý giá như chuông đồng, câu đối, tượng phật hay đại tự và hệ thống bia đá...Do đó, nếu bạn thực sự muốn tìm hiểu về nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng của đạo Phật thì chùa Đại Bi Bắc Ninh thực sự là một điểm đến hoàn hảo cho bạn lựa chọn.

Huê Vũ (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet