Nhớ mãi hương vị đậm chát, dẻo bùi của món xôi cọ Phú Thọ

Là một món ăn dân dã, ấy thế mà xôi cọ Phú Thọ lại quyến luyến du khách bởi hương vị béo bùi của cọ, cộng hưởng độ dẻo ngọt của gạo nếp nương mang đến món ăn độc đáo, ngon miệng.

Về quê hương Đất Tổ, bạn không chỉ được thưởng lãm bức tranh thiên nhiên nên thơ qua những nương chè xanh mướt, những bản làng nguyên sơ, mộc mạc...Mà bên cạnh đó, bạn còn được tham gia những lễ hội truyền thống, đặc sắc như: lễ hội Đền Hùng, hát xoan Phú Thọ...

Đặc biệt hơn cả, có một thứ mà khiến du khách lúc nào cũng vấn vương, trộm nhớ đó là nền ẩm thực đặc trưng của nơi đây. Chỉ là những món ăn quê độc lạ như: cá thính chua, rêu đá Thanh Sơn, hay rau sắn chua...cũng khiến người ta phải nghẹn ngào cảm xúc vì hương vị khó quên của nó. Trong đó, xôi cọ Phú Thọ luôn làm người ta phải nhớ đến sự béo ngậy của cọ khi quyện cùng với hạt nếp nương dẻo bùi. Mới nhắc đến thôi mà đã thèm thuồng rồi đấy bạn!

Xôi cọ màu vàng ươm

Đôi nét về món ăn xôi cọ Phú Thọ

Nếu bạn là một thực khách đam mê ẩm thực, hay khám phá những ẩm thực địa phương dân dã thì hẳn nhiên không còn xa lạ với món xôi cọ của đồng bào người Tày tại Phú Thọ. Không đơn thuần là món ăn bổ dưỡng, thơm ngon, món xôi cọ của người Tày chính là sự dung hòa 2 sản vật thôn dã, mộc mạc gần gũi như chính con người nơi đây.

Xôi cọ Phú Thọ chế biến khá đơn giản và không quá cầu kỳ với 2 dòng nguyên liệu chính đó chính là: quả cọ và gạo nếp nương. Cứ vào lúc mùa cọ chín tầm tháng 11, tháng 12 âm lịch. Người dân ở Phú Thọ lại đi lượm những quả cọ nếp để về đồ xôi và để dành nguyên liệu nếu muốn đồ xôi vào những dịp lễ Tết. Cũng chính vì thế mà món ăn chân phương, đơn giản này đã gắn liền với cuộc sống của người dân tộc Tày. Và đây cũng là một trong những nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của người Phú Thọ. Dù ai xa quê hương, khi trở về quê đều muốn thưởng thức món xôi cọ để nhớ về quê hương, nguồn cội nơi đã nuôi dưỡng tuổi thơ của mình.

Xôi cọ dẻo quánh

Tìm hiểu cách nấu xôi cọ Phú Thọ ngon khó cưỡng

Để có thể nấu được món xôi cọ vừa ngon miệng, vừa dẻo lại có độ bùi bùi, béo ngậy của cọ thì không thể thiếu 2 nguyên liệu chính đó là: cọ ỏm và gạo nếp nương. Tuy nhiên, muốn xôi cọ có độ dẻo quánh và độ ngậy sánh thì bạn phải biết lựa chọn những quả cọ già, chín mọng thì nấu xôi mới ngon và thơm được.

Sơ chế cọ nấu xôi

Thực ra, nói đến quả cọ nấu xôi sẽ có 2 loại quả chính đó là: cỏ tẻ và cọ nếp. Đối với cọ nếp thì quả nó sẽ to hơn, tròn hơn, và có độ dẻo, thịt cọ mỡ màng, ngậy hơn cọ tẻ. Chính vì độ béo ngậy của cọ nếp như vậy nên cọ nếp được người dân chọn để đồ xôi thay vì cọ tẻ. Tuy nhiên, bạn cũng có thể chọn cọ tẻ làm xôi cũng được. Nhưng xét về độ ngon, dẻo bùi, béo ngậy thì sẽ không sánh bằng loại cọ nếp đâu nhé.

Cọ nếp tròn căng

Sau khi lựa chọn được những quả cọ nếp già, căng mọng, chín đều thì lúc này người Tày sẽ mang về rửa sạch, để thật ráo nước. Tiếp theo, họ sẽ cho những quả cọ nếp vào rổ nan xóc tảy sạch vỏ. Tiếp tục cho vào nồi nước bắc lên bếp rồi đun lửa vừa phải. Vừa đun vừa khuấy đều cọ trong nồi. Khi nước trong nồi đạt nóng tầm 70 độ thì người ta đậy vung lại âm tầm khoảng 15 - 20 phút để cọ chín. 

Tách lớp vỏ cọ bên ngoài

Sau khi cọ đã chín, lúc này người Tày sẽ đổ cọ ra rổ nan chờ nguội. Tiếp đến họ sẽ dùng ngón tay để tách nhẹ phần thịt vàng óng ánh từ quả cọ ra. Đây chính là lớp thịt mỡ màng, béo ngậy để trộn cùng gạo nếp nấu xôi đấy nhé.

Chọn gạo nếp nương nấu xôi

Sau khi đã chuẩn bị, sơ chế và tách được lớp thịt cọ để nấu xôi. Thì để món xôi xọ thơm ngon chuẩn bị thì khâu chọn gạo nếp để đồ xôi cũng rất quan trọng. Loại gạo nếp người Tày hay dùng để nấu xôi là gạo nếp nương với hình dáng tròn bóng, mẩy đẹp, đẫy đà. Như thế khi nấu xôi thì xôi mới dẻo quánh, thơm phức và hạt căng bóng, mềm mẩy.

Khi chọn được gạo nếp nương thì lúc này người ta sẽ mang gạo nếp đem ngâm tầm 3 - 4 tiếng hoặc để qua đêm để hạt gạo được nở mềm ra. Tiếp đó, gạo nếp sẽ được vo sạch rồi đổ ra rổ nan cho ráo nước.

Trộn thịt cọ với gạo nếp

Đồ xôi cọ thơm ngon

Khi đã chuẩn bị được thịt cọ béo ngậy và gạo nếp nương được ngâm nước đủ tiếng. Lúc này, người Tày sẽ đem trộn thịt cọ và gạo nếp nương lại với nhau thật đều tay. Vừa trộn họ vừa bóp nhuyễn phần thịt cọ hòa tan và gạo nếp và pha thêm một chút muối để khi đồ xôi nên món xôi cọ được béo ngậy, thơm ngon và đậm đà hương vị.

Tiếp đến sẽ cho gạo vào chõ xôi và đun lửa nhỏ đều tay khoảng một tiếng. Lúc này, cùi cũng như tinh dầu của cọ nếp đã thấm đẫm vào gạo nếp và chuyển sang màu gạch cua. Khi gạo nếp dậy mùi thơm cũng như mùi cọ nếp béo ngậy được lan tỏa đều khắp gian nhà thì món xôi cọ đã chín.

Thưởng thức món xôi cọ người Tày nóng hổi vừa nấu chín tới bạn sẽ cảm nhận được vị ngon bùi, độc đáo và rất riêng biệt khác xa những món xôi thường ngày như: xôi đỗ, xôi lạc. Có lẽ vì thế, mà xôi cọ luôn để lại những ấn tượng, nhớ nhung cho du khách bởi vị đặc trưng, riêng biệt không lẫn vào đầu được.

Xôi cọ thơm ngon khó cưỡng

Thưởng thức món xôi cọ Phú Thọ như nào?

Tinh dầu cọ khi ngấm vào gạo nếp nương đã tạo lên màu sắc cực đẹp cho món xôi cọ. Nhiều người để tăng độ béo ngậy, thơm ngon cho xôi cọ họ thường thêm một chút mỡ hành phi thơm vào khiến món xôi càng trở nên dậy mùi hơn, quyến rũ hơn.

Với những ai lần đầu khi thưởng thức món xôi cọ Phú Thọ, lúc đầu sẽ cảm nhận được vị chan chát, đăng đắng từ cọ. Nhưng càng ăn lại càng thấy ngọt bùi, thơm ngon khi được kết hợp với gạo nếp nương. Và thường món xôi này khi được chấm với muối vừng thì ngon đứ đừ đự, không  thể cưỡng lại nổi.

Khi thưởng thức xôi cọ, ban đầu bạn sẽ cảm nhận một chút vị chát, đắng nhưng càng ăn càng thấy hương vị riêng biệt này thật quyến luyến, không lẫn với bất kỳ loại xôi nào. Món ăn này thường được chấm với muối vừng.

Xôi cọ được gói lại từng gói trong lớp lá chuối xanh

Mang màu vàng óng ánh từ tinh dầu cọ tỏa ra, xôi cọ Phú Thọ luôn khiến người ta phải nhớ thương bởi hương vị béo bùi, dẻo thơm. Và đây là một món ăn của tuổi thơ và đã nuôi lớn bao người con Phú Thọ trưởng thành. Nếu về Phú Thọ, hãy một lần thưởng thức món xôi đặc biệt này nhé. Chắc chắn bạn sẽ bị ấn tượng bởi hương vị đặc trưng mà nó mang đến!

Nguyễn Chiên (tổng hợp) - luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet