Đặc sản vừa dẻo vừa thơm lại chút ngầy ngậy, thưởng thức một lần không quên
Xôi xíu được rắc thêm vừng và hành khô khi chưa thêm sốt. Ảnh: Sưu tầm
Món ngon nổi tiếng ở Nam Định: Nơi tình yêu bắt đầu
Xôi xíu Nam Định là một món ăn mà hễ ai là người Nam Định cũng hết sức tự hào vì mang một hương vị riêng, đó là hương vị của tình yêu.
Ông Vũ Văn Xuân, 55 tuổi, phường Bắc Ninh, thành phố Nam Định cho biết: "Khoảng 40 năm trước, món quà sáng phổ biến nhất ở thành phố Nam Định là xôi xíu, cứ mỗi sáng, các đôi trai gái đang tuổi "cập kê" lại hẹn hò nhau ở các quán xôi xíu, từ đó dần dần mà nên duyên vợ chồng.
Ngay như tôi và bà xã, gặp nhau ở quán xôi xíu Thái Liên rồi yêu nhau cũng bên bát xôi xá xíu, đến nay vợ chồng tôi đã gần 40 năm chung sống, hằng ngày vẫn đến quán Thái Liên ăn xôi xíu và trở thành những "vị khách gia truyền" của quán". Ông Xuân chia sẻ.
Khách hàng quen thuộc của các quán xôi xíu còn là học sinh, sinh viên và người đi làm. Họ thường ghé vào tiệm xôi xíu bên đường để ăn vào mỗi sáng, họ thích xôi xíu bởi món ăn này cung cấp nhiều năng lượng, chất dinh dưỡng và cả hương vị đặc trưng.
Xôi dẻo, thơm, được làm bằng gạo nếp trắng hòa quyện với thịt xíu mềm, đậm đà, hơi mặn mặn nhưng thiếu nước sốt thì độ ngon của xôi xíu đã mất đi một nửa. Nước sốt được làm từ nước xương và nước của xá xíu sền sệt dải đều lên bề mặt của xôi, ăn vừa dẻo vừa thơm lại chút ngầy ngậy.
Xôi xíu sau khi được thêm nước sốt từ xương và thịt. Ảnh: Sưu tầm
Anh Hoàng Văn Thoại, quê huyện Ý Yên, Nam Định làm công nhân trên thành phố chia sẻ: "Ăn một bát xôi xá xíu với giá 15 nghìn đồng vào buổi sáng sẽ giúp tôi có đủ năng lượng đến trưa. Nhiều người nghĩ xôi là của nếp khó ăn, nhất là ăn nhiều. Nhưng riêng đối với tôi, xôi xíu tôi có thể ăn nhiều, ăn nó như ăn cơm hàng ngày, bởi hương vị xôi xíu vừa ngọt, vừa mặn lại hơi cay cay rất dễ ăn, nước sốt làm mềm xôi".
Đối với người dân Nam Định, xôi xíu ngày nào từ một món quà sáng dân dã, phổ thông thì nay đã là ẩm thực đặc trưng của Nam Định. Hễ ai đi xa đều quảng bá về xôi xíu quê hương, khách đến chơi nhà chẳng tiếc công làm nồi xôi xíu ăn cả ngày không chán, không thì ra quán làm bát nhỏ "cho quên lối về".
Món ngon nổi tiếng ở Nam Định: Xôi xíu giữ hương vị truyền thống
Xôi xíu Nam Định có mặt trên tất cả các con phố, ngóc ngách, có những quán thâm niên đã gần nửa thế kỷ đến nay vẫn giữ được hương vị gia truyền không lẫn vào đâu được.
Tuy vậy, món xôi xíu cũng không phải quá khó làm, du khách có thể làm tại nhà và thưởng thức sản phẩm do chính tay mình làm ra.
Xôi xíu là món ngon đặc trưng ở thành phố Nam Định. Ảnh: Sưu tầm
Cô Liên, chủ quán xôi xíu Thái Liên nức danh ở thành phố Nam Định chia sẻ: "Để làm được xôi xá xíu, trước hết phải chọn được nguyên liệu tốt, yếu tố này quyết định 50% độ ngon của xôi xíu.
Đầu tiên, đó là phải chọn được gạo nếp đầu mùa, hạt tròn, mẩy, chọn theo địa lý thì nên chọn gạo vùng Hải Hậu là ngon nhất.
Thịt lợn có thể là ba chỉ hoặc nạc thăn tùy vào ý thích của mỗi người, chỉ không nên chọn thịt mỡ quá cùng các loại gia vị phổ biến.
Thịt lợn thái thành miếng dài và to rồi đem ướp cùng gia vị gồm tỏi, ngò nhuyễn và ướp ít nhất 8 tiếng thì gia vị mới thấm và không bị bay mùi khi đun chín.
Sau đó, bắc chảo lên bếp rồi cho vào một muỗng canh dầu, đợi dầu nóng gắp thịt cho vào rán sơ qua hai mặt khoảng 3 phút. Tiếp tục đổ hết nước sốt ướp thịt cùng nước trắng, đậy nắp rim với lửa nhỏ.
Trong lúc rim, thỉnh thoảng lật thịt để thịt thấm nước và chín đều, quan sát thấy nồi thịt sốt sánh là tắt bếp. Phần nước sốt có thể để vào chén ăn kiểu bánh mỳ kẹp và chấm xá xíu, phần thịt thái mỏng là đã xong phần xíu.
Khâu chế biến gạo có lẽ đơn giản hơn bởi ngày nay hầu hết mọi người thổi xôi bằng nồi cơm điện, vì thế chỉ cần gạo nếp vo sạch, cho vào nồi cơm điện cùng ít muối, nấu như nấu cơm hàng ngày là xong.
Tuy nhiên với xôi xíu Nam Định thì còn giữ được cách thổi cơm nếp theo cách truyền thống, đó là chõ xôi hoặc nồi gang với bếp củi, nên cơm nếp cũng có mùi thơm và hương vị đặc trưng hơn nơi khác.
Cuối cùng là cho xôi ra đĩa và xếp xíu lên, trét mỡ hành, hành phi cùng ít củ cải chua ngọt, có thể thêm chút hạt tiêu hoặc ớt tươi tùy vào ý thích mỗi người.
Một bát xôi xíu bốc đầy hơi ấm trong màu trắng tinh khôi của gạo nếp đầu mùa, của lạp xưởng đỏ hồng, của vị nước sốt béo ngậy sẽ xua tan đi nhanh chóng cái đông giá mỗi buổi sáng sớm.
Ăn xôi xíu Thành Nam cũng cần có "kỹ năng" đặc biệt, đó là phải dàn đều nước sốt khắp xôi, để sốt "lách sâu" và thấm đẫm qua từng hạt xôi, mỗi miếng xôi là kẹp một miếng xíu, cắn vào mà vấn vương mãi không thôi đặc sản Thành Nam".
Nếu có cơ duyên ghé qua Nam Định, hãy tranh thủ làm bát xôi xíu để thưởng thức món ngon Thành Nam và biết đâu lại nên duyên tương ngộ tại các quán xôi xíu nhỏ xinh.
